Seite:Grimms Märchen Anmerkungen (Bolte Polivka) I 135.jpg

Fertig. Dieser Text wurde zweimal anhand der Quelle korrekturgelesen. Die Schreibweise folgt dem Originaltext.
18. Strohhalm, Kohle und Bohne. 1856 S. 27.

1812 nr. 18: von Frau Wild in Kassel.

Schon 1548 von Burkard Waldis, Esopus Buch 3, Fabel 97. ‘Von einer Bonen’ erzählt. In kurzer Form enthalten die Nugae venales s. Thesaurus ridendi et iocandi 1648 S. 32 unser Märchen:

Pruna, faba et stramen rivum transire laborant,
     Seque ideo in ripis stramen utrimque locat.
Sic quasi per pontem faba transit, pruna sed urit,
     Stramen et in medias praecipitatur aquas.

5
Hoc cernens nimio risu faba rumpitur ima

     Parte sui; hancque quasi tacta pudore tegit.

1646 berichtet der belgische Jesuit Adrian Poirters (Het masker vande wereldt afgetrocken, 7. Aufl. 1741 S. 159) ‘het Fabeltjen van Stroyken, Kooltjenvier en Boontjen. Dese dry gaende uyt wandelen quamen aen een plasken waters; Stroyken ginck liggen als een brughsken, Kooltjenvier goncker over, Stroyken brande in twee stucken, Kooltjen viel in’t water, Boontjen begostse alle beyde te begecken.’ – Eine Erbse kommt hinzu bei dem Dramatiker Jan Vos (Klucht van Oene, 6. druck 1662 = Volkskunde 6, 85. 20, 193):

Ik zel jou et sprookje van Erritje, Boontje, Strootje en Kooltjevier zeggen,
Hoe dat Strootje, in plaats van ien brug, over ien sloot gieng leggen,
Daer Erritje over heen rolde, om niet te komen in noodt,
Maar mit dat Kooltjevier op et midden quam, branden et Strootje deur, en Kooltjevier viel in de Sloot,
Daer et zen ongeluk, as jy wel kan deinken, betreurde,
En hoe Boontje om Kooltjeviers ongeluk zoo lachte, dat zijn naersje scheurde,
Hoe dat Boontje toen, om een lapje veur zen naers te krijgen, nae ien schoenlapper tradt;
Seur die tydt hebben al die Boontjes zwart lapjes veur heur naers ehadt.

Eine geistlich ausgedeutete gereimte ‘Fabel van Stroyken ende Koltjenvier’ in ‘Den lieffelyken Paradys-voghel tot Godt omhoogh vlieghende’ (Brüssel 1681) S. 38 = Tijdschr. voor nederl. taalk. 18, 283 = Volkskunde 18, 195. – Aus Weißenfels von 1856 in Ludwig Erks Nachlaß 29, 46² ‘Kaffeebohne, Strohhalm und Feuerfunken’. – Aus Holstein bei Wisser 2, 87 ‘Strohhalm, Koll un Bohn’. – Niederländisch in Driemaandelijksche Bladen 1, 34. Dijkstra 2, 136. –

Empfohlene Zitierweise:
Johannes Bolte, Jiří Polívka: Anmerkungen zu den Kinder- und Hausmärchen der Brüder Grimm I. Dieterich’sche Verlagsbuchhandlung, Leipzig 1913, Seite 135. Digitale Volltext-Ausgabe bei Wikisource, URL: https://de.wikisource.org/w/index.php?title=Seite:Grimms_M%C3%A4rchen_Anmerkungen_(Bolte_Polivka)_I_135.jpg&oldid=- (Version vom 1.8.2018)