Aachener Stadtrechnungen aus dem XIV. Jahrhundert/Chronologisches Verzeichniss der in den Rechnungen vorkommenden Geldsorten

<<< Chronologisches Verzeichniss der in den Rechnungen vorkommenden Geldsorten >>>
{{{UNTERTITEL}}}
aus: Aachener Stadtrechnungen aus dem XIV. Jahrhundert
Seite: {{{SEITE}}}
von: [[{{{AUTOR}}}]]
Zusammenfassung: {{{ZUSAMMENFASSUNG}}}
Anmerkung: {{{ANMERKUNG}}}
Bild
[[Bild:|250px]]
[[w:{{{WIKIPEDIA}}}|Artikel in der Wikipedia]]
Bearbeitungsstand
fertig
Fertig! Dieser Text wurde zweimal anhand der Quelle Korrektur gelesen. Die Schreibweise folgt dem Originaltext.
[[Index:{{{INDEX}}}|Wikisource-Indexseite]]
Um eine Seite zu bearbeiten, brauchst du nur auf die entsprechende [Seitenzahl] zu klicken. Weitere Informationen findest du hier: Hilfe
[412]
Chronologisches Verzeichniß
der in den Aachener Stadtrechnungen des 14. Jahrhunderts vorkommenden Geldsorten mit vergleichender Werthangabe.


Der Werth der in diesen Rechnungen erwähnten Geldsorten wird fast durchgängig auf Aachener Mark (m.) zurückgeführt. Diese theilt sich in 12 Schilling solidi (s.), der Schilling in 12 Denar (d.), der Denar in 2 Obolen. Die Mark sank, wie sich aus der Vegleichung mit dem Goldgulden ergiebt, beständig im Werthe. Im J. 1334 war sie nur um 1/20 geringer als der Goldgulden, 1394 betrug sie nur 1/4, im Anfange des 17. Jahrhunderts nur 1/54 desselben. Von einer Goldmünze war sie eine unbedeutende Silbermünze geworden und zuletzt im Anfange dieses Jahrhunderts auf den Betrag von 5 Pfg. herabgekommen. Da in allen Rechnungen das jedesmalige Werthverhältniß der Aachener Mark zum Goldgulden angegeben wird und dieser für den Zeitumfang von 1334 bis 1394 ziemlich konstant nach unserm Gelde zu ungefähr 3 Thlr. 7 bis 10 Sgr. angenommen werden darf, (cf. Chroniken der fränkischen Städte I, S. 254), so werden sich danach alle Positionen annähernd in heutiges Geld übertragen lassen.




1334.

70 aurei (floreni) valent 731/2 m. S. 103, 31. 50 aurei (floreni) valent 521/2 m. S. 104, 2.

1 aur. = 11/20 m. = 1 m. 71/5 d. und 1 m. = 20/21 aur.

2 aur. valent 25 s. 2 d. S. 105, 36.

1 aur. = 1 m. 7 d., (wobei der Bruchtheil von 1/5 d. unberücksichtigt geblieben).

50 librae Hallensium valent 551/2 m. S. 103, 22.

1 lib. Hall. = 1 m. 1 s. 321/25 d.

6 solidi grossorum (Turonensium) valent 6 m. 4 s. S. 103, 19.

1 sol. gross. = 1 m. 8 d.

[413]
06 riol valent 08 m. S. 108, 37.

15 ril valnt 20 m. S. 111, 10.

1 riol = 1 m. 4 s.

15 m. holl. valent 131/2 m. S. 103, 14.

1 m. h. = 104/5 s.

Die in dieser Rechnung noch vorkommenden aurei parvi, grossi antiqui und engel sind ohne Werthangabe.




1338.

20 aurei valent 28 m. S. 120.

1 aur. = 1 m. 4 s. 93/5 d.

21 aurei parvi valent 28 m. 4 s. S. 121, 27.

1 aur. parv. = 1 m. 4 s. 22/7 d.

40 clipei aurei valent 74 m. 8 s. S. 120, 15.

1 clip. aur. = 1 m. 10 s. 44/5 d.

3 clipei aurei valent 5 m. 81/2 s. S. 123, 23.

1 clip. aur. = 1 m. 10 s. 10 d.

22 clipei aurei valent 43 m. minus 14 d. S. 124, 28.

1 clip. aur. = 1 m. 11 s. 49/11 d.

20 librae Hallensium valent 33 m, 4 s. S. 113, 28.

1 lib Hall. = 1 m. 8 s.

100 librae Hallensium valent 162 m. 8 s. S. 114. 2.

1 lib. Hall. = 1 m. 7 s. 66/25.

30 librae Hallensium valent 471/2 m. S. 114. 35.

1 lib. Hall. = 1 m. 7 s.

20 librae Hallensium valent 30 m. S. 114, 18.

1 lib. Hall = 1 m. 6 s.[1]

1 libra grossorum (Turonensium) valet 28 m. S. 114, 16 etc.

30 solidi grossorum valent 42 m. S. 114, 14.

1 sol. gross. = 1 m. 4 s. 93/5 d.

[414] 10 solidi grossorum valent 13 m. S. 114, 11.

1 sol. gross. = 1 m. 3 s. 71/5 d.[2]

10 m. holl. val. 91/2 m. S. 116, 1.

1 m. holl. = 11 s. 44/5 d.

6 episcopi valent 3 s. 7 d. S. 121, 20.

1 epis. = 71/6 d.




1344.

400 aurei floreni valent 700 m. S. 138, 32.

1 aur. fl. = 1 m. 9 s.

30 scutei aurei valent 671/2 m. S. 139, 38.

07 sctei auei valnt 19 m. 9 s. S. 147, 19.

1 scut. aur. = 2 m. 3 s.

100 librae Hallensium valent 200 m. S. 138, 39.

1 lib. Hall. = 2 m.

1 libra grossorum (Turonensium) val. 36 m. S. 139, 17.

1 lira grossrum (Turoensium) valet 35 m. S. 139, 18[3].

2 librae grossorum valent 80 m. S. 145, 21.

1 lib. gross. = 40 m.

10 solidi grossorum valent 171/2 m. S. 139, 15.

1 sol. gross. = 1 m. 9 s.

20 sol. gross. Turon. valent 36 m. S. 140, 1.

1 sol. gross. = 1 m. 9 s. 71/5 d.

[415] 25 sol. gross. valent 50 m. S. 142, 2.

1 sol. gross. = 2 m.

16 ryol aurei valent 671/2 m. S. 139, 39.

1 ryol aur. = 2 m.

1 ryol valet 2 m. 6 d. S. 155, 16.

25 m. holl. valent 251/2 m. S. 141, 27.

1 m. holl. = 1 m. 222/25 d.




1346.

40 aur. flor. valent 70 m. S. 170, 15.

1 aur. fl. = 1 m. 9 s.

32 schilde valent 72 m. S. 181, 1.

30 scutei aurei valent 671/2 m. S. 173, 3.

1 scut aur. (schild) = 2 m. 3 s.

10 librae Hallensium valent 22 m. 2 s. 8 d. S. 172, 39.

1 lib. Hall. = 2 m. 2 s. 8 d.

25 lib. Hallens. valent 25 schilde S. 174, 7.

30 li. Hallns. valnt 671/2 m.

1 lib. Hall. = 2 m. 3 s.

1 libra grossorum (Turonensium) valet 40 m. S. 172, 24.

10 solidi grossorum valent 20 m. S. 172, 32.

1 sol. gross. = 2 m.

18 grossi valent 3 m. S. 183, 10.

1 grossus = 2 s.

16 rioyl valent 32 m. 8 s. S. 173 2.

1 rioyl = 2 m. 6 d.

Für die öfter vorkommende holländische Mark findet sich keine Werth-Angabe.




[416]
1349.

15 aur. flor. valent 30 m. S. 200, 20.

02 ar. flr. valnt 4 m. S. 204, 9.

1 aur. flor. = 2 m.

10 aur. flor. valent 171/2 m. S. 218, 27, 31.

1 aur. flor. = 1 m. 9 s.

12 scutei valent 30 m. S. 204, 30.

10 scutei aur. antiqui valent 25 m. S. 210, 16.

200 scutei aur. valent 500 m. S. 216, 17.

1 scut. aur. ant. = 2 m. 6 s.

012 scutei aurei valent 28 m. S. 107, 30.

100 sctei auei novi valent 233 m. 4 s. S. 212, 14.

1 scut. aur. nov. = 2 m. 4 s.

8 scutei novi valent 18 m. S. 212, 23.

1 scuteus novus valet 27 s. S. 208, 32.

1 scuteus novus = 2 m. 3 s.

30 librae Hallensium valent 75 m. S. 199, 28.

1 lib. Hall. = 2 m. 6 s.

6 solidi Hallensium valent 9 s. S. 217, 37.

1 sol. Hall. = 1 s. 6 d.

2 librae grossorum (Turonensium) valent 80 m. S. 197, 27.

1 lib. gross. = 40 m.

2 librae grossorum valent 90 m. S. 199, 35.

1 lib. gross. = 45 m.

11 grossi antiqui valent 25 s. 8 d. S. 205, 18.

08 grossi antiqui valent 18 s. 8 d. S. 199, 28.

1 gross. ant = 2 s. 4 d.

7 bohemii valent 1 m. 3 d. S. 211, 22.

4 bohmii valnt 7 s. S. 218, 2.

1 bohemius = 1 s. 9 d.

1 m. holl. valet 13 s. 6 d. S. 214, 30.




[417]
1353.

9 aur. fl. val. 16 m. 18 d. S. 228, 13.

4 aur. fl. val. 7 m. 2 s. S. 229, 2.

1 aur. fl. = 1 m. 9 s. 6 d.

1 scut. aur. val. 2 m. 3 s. S. 230, 24.




1373.

43 aur. val. 143 m. 4 s. S. 233, 30.

1 aur. = 3 m. 4 s.
1 dubbel motton = 5 m. 54/5 s. nach S. 238, 4. 5. 6. 7. 8.




1376.

154 fl. val. 539 m. S. 240, 15.

16 gul. val. 56 m. S. 241, 36.

1 fl. (gul.) = 31/2 m.

100 scudati aurei val. 450 m. S. 262. 22.

1 scud. aur. = 41/2 m.

24 lib. Hall. val. 84 m. S. 262, 28.

1 lib. Hall. = 31/2 m.[4]

10 sol. gross. val. 35 m. S. 262, 26.

1 sol. gross. = 31/2 m.

1 lib. gross. val. 70 m. S. 262, 13.

74 m. Coll. val. 831/4 m. Aquen. S. 259, 11.

1 m. Coll. = 1 m. 11/2 s. Aquen.




1380.

33 fl. val. 121 m. S. 271, 18.

1 fl. = 3 m. 8 s.




1383.

1 gul. val. 3 m. 8 s. S. 272, 34.




[418]
1385.
(Ausfahrt gegen Reiferscheid.)
.

1 gul. val. 3 m. 9 s. S. 289, 39.

2 m. Coels val. 26 s. Eysche S. 291, 3.

1 m. Köllnisch = 1 m. 1 s. Aachener.




1385.
(Stadtrechnung.)

4 gul. val. 14 m. 8 s. S. 296, 12.

1 gul. = 3 m. 8 s. S. 346, 15.

6 gul. val. 221/2 m. S. 321, 35.

2 gl. vl. 071/2 m. S. 325, 20.

1 gul. = 3 m. 9 s.

1 gul. val. 3 m. 10 s. S. 334, 39 u. 341, 17. 4 gul hollantz val. 14 m. S. 328, 5.

1 gul. holl. = 31/2 m.

1 punt alder grois val. 70 m. S. 347, 9.

24 Haller val. 88 m. S. 347, 12.

1 Hall. = 3 m. 8 s.

6 m. Coels val. 6 m. 6 s. Eysche S. 354, 6.

1 m. Köll. = 1 m. 1 s. Aach.




1386.

4 gul. val. 15 m. 4 s. S. 361, 16. 23.

1 gul. = 3 m. 10 s.

4 Gelr. gul. val. 14 m. S. 361, 36.

1 Gel. gul. = 31/2 m.




1387.

1 gul. val. 3 m. 11 s. S. 365, 15.




1390.

25 gul. val. 100 m. S. 371, 35.

1 gul. = 4 m.




[419]
1391.

6 gul. val. 24 m. S. 373, 14.

1 gul. = 4 m.

45 swoir gul. val. 1871/2 m. S. 382, 15.

1 schwerer Gul. = 4 m. 2 s.

1 Gelr. gul. val. 3 m. 1 s. S. 373, 16.

2 Gelr. gul. val. 6 m. 4 s. S. 377, 14. 36.

1 Geldr. Gul. = 3 m. 2 s.



  1. Die verschiedenen Werthbestimmungen der lib. Hall. und der solidi gross. hangen wohl von der Zeit ab, wo die Leibrenten gekauft waren.
  2. Siehe Note pag. 413.
  3. So wird die lib. gross. in dieser Rechnung bald zu 35 m., bald zu 36 m., und dem entsprechend der solidus grossorum, deren 20 auf die libra gehen, bald zu 13/4 m., bald zu 14/5 m. berechnet. Einmal nur wird (S. 145, 21) die libra gross. zu 40 m. angegeben, was man für einen Schreibfehler halten dürfte, wenn nicht auch einmal der sol. gross. (S. 142, 2.) im Werthe von 2 m. vorkäme, obgleich an letzterer Stelle im Original erst stand 25 sol. gross. val. 45 m., was dem Werthe der libra zu 36 m. entsprach; dann aber wurde 45 ausgestrichen und 50 darübergeschrieben.
  4. Davon weicht nur eine Angabe ab S. 262, 17., wo 200 lib. Hall. = 210 fl. = 735 m., die lib. Hall. also 1/20 mehr beträgt als der fl.