Seite:De Geschichtsauffassung 281.jpg

Fertig. Dieser Text wurde zweimal anhand der Quelle korrekturgelesen. Die Schreibweise folgt dem Originaltext.

103) In der Apologia contra Leonhartum Iustinianum Venetum [vgl. oben IV, Anm. 11]: Germanis ego quoque nullam aut concedo aut concedendam esse puto latinitatis locupletandae vel mutandae auctoritatem.

104) Exegesis VI, 14: Haec facta memoriae digna Stilico perpetravit, quare non minor, si a Claudiano illo ad adulandum nato adeo extollitur. Meritur hic adoream Romanorum ducum longe maximam, si nobis cum perfidia res erit. – VI, 18: Id honoris Odoacri Theodericus Ostrogotthorum rex iniquo ferens animo a Zenone inductus est ad expellendum Odoacrum ab Italia.

105) Exegesis VIII, 15; vgl. X, 10: Inter primipilares Io. Schoner mathematicus Bambergensis sacer et mirabilis videbatur. Erant et alii boni, his ut doctrina, ita sana traditione in nullo posteriores, quos oculis nostris Io. Virdung Hasfurdensis subiecit, vir cordatus et cui non vulgarem experientiam rerum usus, longa peregrinatio ac aetas concessit. – Er spricht dann von Johann Schöners jüngst [d. h. 1515] erschienenem Werke [der Luculentissima terrae descriptio] und sagt davon wie oben Anm. 97 von Wimpfelings Epitome: Hunc solum nostro operi coniunge et coniunctissimum dices.

106) Exegesis IX, 5: Inter plures Ptolemaei enarratores calculum unus penes me reperit, qui alioquin ἀνώνυμος quadam festivitate operam suam non sine laude posteris participavit. – Das ist, wie die folgenden Angaben zeigen, Nikolaus Donis, dessen Register zu diesem Kapitel zu vergleichen ist. Irenikus kennt übrigens auch die Ptolemäusausgabe von Waldseemüller-Philesius s. Exegesis VIII, 35. Ein Zitat aus der Germania des Cochläus ibid. IX, 19.

107) Hic mihi igitur videtur cordatus esse et hominis captum excessisse, quicunque superstitiosum Ptolemei nucleum fregerit eiusque nomina, praesertim civitatibus Germanicis imposita nostri seculi tenori restituerit, quod tam facile est, quam integrum aliquem illius gallinatii haustorem reperire.

108) Vgl. auch Exegesis VII, 24 über die Höhlen im Jura: In Alpibus Suiticis plerosque aditus subterraneos patere asserunt. Vidi ipse multos, qui se pene deviasse dixerunt totumque diem in illis tenebrosis speluncis oberrasse. Folgt eine Stelle über den „Hechelberg“ in Norwegen nach der Mitteilung des Johannes Virdung.

109) Exegesis VII, 7: Revera, ut ab ocularibus testibus accepi, nascitur in mari Germanico, in insula Austrania (teuto. in dem strom) eo pacto: Oriente maris et ventorum tempestate Pruteni viri pariter et mulieres edicto principum ad mare tendunt, viri nudi mare intrantes, ut fasciculos piscium, maris stercus circa litus accipiunt, pueri electra inde separant, foeminae ignibus et pellibus nudos viros frigore affectos observant et ita viri iuramento a principe astricti ei collecta succina deferunt.

110) Bruschius an Johannes Mergell s. a. (Horawitz, Caspar Bruschius 216): Evolvi per hos dies subcesivis horis Irenici Exegesin de rebus ac situ Germaniae scriptam, quam tu mihi, vir clarissime, communicasti. Inveni ibi quaedam, quae mihi prosunt in labore meo, agnosco igitur me tibi debere multiplices gratias pro talis libri communicatione. Sed quantum errorum fit in hoc ipso autore, nemo novit, nisi qui Germaniam perambulavit.... Video bonum Irenicum multa scripsisse, non ut viderat illa, sed ut ex aliis referentibus ac mentientibus audiverat.

111) Exegesis IX, 18.

112) Mutians Briefwechsel, ed. Gillert II, 265. Krause hat den Brief für ernst genommen, s. CBlBiblW. X, 16.