Seite:De Geschichtsauffassung 224.jpg

Fertig. Dieser Text wurde zweimal anhand der Quelle korrekturgelesen. Die Schreibweise folgt dem Originaltext.

sane putandum fuerit domesticos status quam externa bella cognoscere. – Florentiae igitur admodum vetusta atque, ut ita dixerim, primaeva videtur nobilitatem inter plebemque contentio. Fuit haec eadem (credo) aliis civitatibus, sed haec nescio quomodo robustiores vigentioresque familiarium stirpes tanquam fecundissimo in agro satae altius increverunt. Et plebs animis erecta potentioribusque infensa id unum habuit concordiae vinculum, nobilitatis metum. Cum enim inferioris potentiae homines magnitudini illorum pares esse non possent ac saepe iniuriae contumeliaeque imbecillioribus inferrentur, unica prospecta est resistendi via, si populus una sentiret, neminis iniuriam pateretur, privatim inflictas contumelias publice vindicaret. Studia reipublicae capessendae hinc nimirum sun populo coorta: hinc nobilitatis depressio. Ita demum enim populus se salvum esse posse existimavit, si ipse rempublicam gubernaret, ne nobilitas supra potentiam propriam reipublicae quoque abuteretur potentia, vel ad inferendas clades vel ad inflictus, quominus ulcisceretur, prohibendum. Hoc certamen diu incerto exitu conflictavit civitatem, utque est humanarum vicissitudo rerum, hi modo, illi quandoque praevalebant. Nonnumquam etiam mixti ex nobilitate et plebe magistratus sumebantur usque ad Priores artium. Priores maxime gubernandi genus populare fuit neque tamen ab initio merum. Lex enim inertes tantum repellebat, nobilem vero non inertem esse non vetabat; una fere simul cum prioribus ad tutandum reipublicae statum artium signa conventusque sunt restituta, quo armati cives, cum opus foret, concurrerent ac praesentem civitatis statum, si res exigeret, tutarentur. Iure autem dicendo in civitate duo praeerant magistratus, alter cum potestate legitima ad causas et iudicia, alter populi defensor. Quis vero contingebat maleficia per nobilitatem committi, ad quorum punitionem magistratus accedere non audebat, quoniam stipati catervis suorum nobiles ab ipso quoque magistratu formidabantur, et vexati pulsatique apparitores frequenter redibant sicque iustitia impediebatur, ad eam rem tollendam corrigendamque vexilliferum iustitiae creare placuit.

Man nehme, um den Fortschritt zu sehen, dazu, was Villani VII, 78 und VIII, 1 über diese Dinge sagt.

17) Griechisch mit deutscher Übersetzung aus einer Viktoriushandschrift der Münchner Staatsbibliothek hrsg. von C. F. Neumann 1822.

18) Ich weiche hier von dem Urteil von Gervinus (Histor. Schriften I, 57 ff.) und auch von dem des Altmeisters Florentinischer Geschichtschreibung Pasquale Villari ab, der in seinem Macchiavelli (deutsche Ausgabe von Heusler und Mangold) III, 180 ff. Bruni ziemlich tief stellt. Aber man wird schon aus dem im Text Angeführten ersehen, daß der Vorwurf, den Villari, Macchiavelli folgend, Bruni macht, er vernachlässige die innere Geschichte, unbegründet ist. (S. auch Gaspary l. c. II, 126.) Sodann aber scheint mir Bruni, weit mehr als Villari zugibt, Quelle oder doch Anregung für Macchiavelli zu sein, nicht nur für den Irrtum bei dem Jahre 1250 (Villari l. c. 206), sondern auch für eine Menge seiner wichtigen Betrachtungen und Auffassungen, so über die Kolonien, über Theoderich als liberator Italiae, über die Herleitung der Florentiner Parteiungen aus der Reichsgeschichte, über den Beginn der wahren Demokratie, über den Niedergang der Kommunen seit dem Ausscheiden des Adels, über den Zusammenhang zwischen Heeresverfassung und Regierungsform (dazu s. den Schluß von Brunis πολιτεια), u. v. a. Die Sache verdiente jedenfalls noch eine besondere Prüfung.